ΤΟ ΣΩΜΑ, μια χώρα μαγική
Γιώργος Χρηστάκης
Το σώμα: μια έννοια πραγματική, μέρος της καθημερινότητάς μας και μάλιστα ιδιαίτερα σημαντική.
Το βλέπουμε σε διάφορες μορφές και όψεις.
Σώμα ντυμένο, καλυμμένο, σώμα γυμνό η σχεδόν γυμνό. Το συναντούμε παντού άλλοτε σκληρό κι άλλοτε τρυφερό, αθώο και προκλητικό. Ένα μέγεθος με πάρα πολλές όψεις.
Απαραίτητο «εργαλείο» στη διαφήμιση, τη μόδα, τα media, την τέχνη.
Το σώμα που τριγυρίζει απ’ τα χαρέμια της Ανατολής ως τις απονομές βραβείων στις Κάννες.
Μια οντότητα με τόσο διαφορετική χρήση μέσα στην πολυπολιτισμική πραγματικότητα, η οποία προσπαθεί να το χειραγωγήσει ανάλογα με τις ανάγκες της.
Κάθε σώμα έχει θεϊκή υπόσταση υπό την έννοια πως του αρέσει να κρύβεται. Μια συνεχής παρουσία – απουσία.
Η συνεχής εμφάνεια όταν μάλιστα γίνεται εξαιρετικά επίμονη προβολή, τότε μπορεί να σημαίνει ακριβώς το αντίθετό της δηλ. κάτι σαν αφάνεια, σαν απόσυρση, σαν απαξίωση, σαν φόβο.
Αυτή η συνεχής ενασχόληση με το σώμα μπορεί να σηματοδοτεί και τη βαθειά του κρίση, που μπορεί να οδηγήσει στη ριζική του μετάλλαξη, πολύ συχνά με δραματικό τρόπο και τραγικές συνέπειες.
Τα φαινόμενα του βομβαρδισμού των προβολών και των αναφορών του σώματος στον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας, δείχνουν τη στέρηση της αυτονομίας του και τον εγκλωβισμό του σε άλλα πλαίσια, άοσμα, άχρωμα, εικονικά.
Η αποξένωση που συχνά οδηγεί το σώμα σε μια «ανοίκεια», ξένη εικόνα.
Η σύγχυση της δυναμικής του εμπλοκής στην επιθυμία, τον πόνο, την έλξη, τη δράση, τον έρωτα, στην ίδια τη ζωή και τον θάνατο, αφήνει τεράστια κενά – παγίδες που το σώμα και κατ’ επέκταση και το πνεύμα εγκλωβίζονται μέσα σε μονοδιάστατα πλαίσια ακίνητων η κινούμενων εικόνων (photos και video).
Η ηδονή τόσο στενά συνδεδεμένη με το σώμα δείχνει κι αυτή εγωιστικά τα όριά της. Ποτέ δεν είχε μα τώρα φαίνεται πως έπιασε ταβάνι κι αυτή, χόρτασε, κουράστηκε στον χωρίς οσμές και χρώματα αγώνα.
Σώμα γυμνό και ντυμένο, επιθυμητό, προκλητικό, απαγορευμένο, ατιμωμένο, αποσιωπημένο, βάναυσα ακρωτηριασμένο.
Φωτογραφίες γυμνών γυναικείων κορμιών να κρέμονται σε νταλίκες και σε συνεργεία αυτοκινήτων στο Τέξας και στη Νάπολη, ζωντανά κορμιά ανδρικά και γυναικεία να αναζητούν τη σαγήνη στα bar και τα clubs στο Βερολίνο και στην Αθήνα.
Κορμιά γυμνά σκεπασμένα με την «αυλαία» του ρούχου – παλτού να κάνουν βόλτες στο νυχτερινό Παρίσι. Κορμιά να συνουσιάζονται στις ήσυχες γωνιές του κόσμου.
Κορμιά να διδάσκονται τον έρωτα σε λίμνες και λιβάδια, σε μπορντέλα και ιδρωμένα αστικά κρεβάτια .
Απαγορευμένα κορμιά σκεπασμένα με μπούργκες και τσαντόρ στο δημόσιο χώρο, και σε δυό στιγμές γυμνά και νόμιμα να χορεύουν με λαγνεία στα χαρέμια της Ανατολής.
Τόσες μορφές και όψεις. Τόσος φόβος κι αδήλωτη θλίψη. Τόση υποκρισία κι ανήσυχη σιωπή.
Σώματα που δεν αισθάνονται πια την επαφή με το χώμα, αυτή τη γήινη πρωτόλεια ενέργεια τη χαραγμένη στην πιο βαθειά μνήμη. Το αγγείο έχει ραγίσει. Έχει αλλοιωθεί, και πορεύεται χαμένο αναζητώντας ασυνείδητα τις απώλειές του.
Σώματα που δεν τ’ αγγίζει η σκόνη της σπασμένης πέτρας του βουνού, που δεν μεθούν με μυρωδιές του δάσους την Άνοιξη.
Σώματα που θυσιάζονται μπροστά σε οθόνες, τυλιγμένα με καλώδια, που αγωνιούν αγρυπνώντας τις νύχτες γι αυτό που θαρθεί. Ποιο?
Ο Ηρόδοτος ήταν ο πρώτος που μίλησε με σαφήνεια και συνείδηση για το ζωντανό και το νεκρό σώμα, δηλαδή για τον έρωτα και το θάνατο.
Στον έρωτα το σώμα αναζητά την αποκάλυψή του, την λύτρωσή του, την επαφή του, τον διάλογό του με το άλλο σώμα για να ορίσει κι άλλο στοιχείο της ταυτότητάς του.
Στο χαρτί το σώμα δεν μιλάει ούτε ακούει, στα video μιλάει αλλά δεν ακούει, στα τηλέφωνα μιλάει κι ακούει μα δεν βλέπει. Στα video chat, ακούει, μιλάει και βλέπει αλλά δεν μυρίζει, δεν αγγίζει. Πλανεμένο στην φαντασιακή του πραγματικότητα, υποκρίνεται πως συνάντησε την ευτυχία που το ίδιο είχε κατασκευάσει.
Στο θάνατο το σώμα είναι μόνο.