Αναστάτωση στη βιομηχανία υδρογονανθράκων» του Χαράλαμπου Έλληνα

Ο τομέας πετρελαίου και φυσικού αερίου Big Oil κλονίστηκε την τελευταία εβδομάδα του Μάη. Υπήρξαν σεισμικές εξελίξεις που αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις μελλοντικές δραστηριότητες των διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών (IOC). Εξελίξεις που υπόσχονται να διαμορφώσουν μια αποφασιστική κίνηση προς την πράσινη ενέργεια, μετασχηματίζοντας τις IOCs. Μπορεί να μην είναι ποτέ ξανά οι ίδιες – όλα αλλάζουν.
Ένα δικαστήριο στις Κάτω Χώρες διέταξε τη Shell να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα -όχι μόνο αυτές που προκύπτουν από τις δραστηριότητες της εταιρείας, αλλά και από τη χρήση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που πωλεί- κατά 45% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019, κάτι πολύ πιο δύσκολο και ταχύτερο από ό,τι είχε προγραμματιστεί. Για να υπενθυμίσουμε, η Shell, μαζί με την BP, ήταν στην πρώτη γραμμή του ενστερνισμού της κλιματικής αλλαγής. Αλλά προφανώς αυτό δεν είναι αρκετό. Οι ακτιβιστές οδηγούν για πολύ πιο γρήγορη αλλαγή και, όπως έχει φανεί, κερδίζουν το επιχείρημα.

Οι μέτοχοι υποστήριξαν ακτιβιστές-επενδυτές στην ετήσια γενική συνέλευση της ExxonMobil. Κέρδισαν τρεις έδρες στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας, και υποσχέθηκαν να εξαναγκάσουν τη διαφοροποίηση της πέρα από το πετρέλαιο συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ταυτόχρονα, οι μέτοχοι της Chevron ενέκριναν πρόταση για να αναγκάσουν την εταιρεία να μειώσει ουσιαστικά τη ρύπανση που παράγεται από τα προϊόντα πετρελαίου και φυσικού αερίου που πωλεί.
Προκειμένου να επιτευχθούν περικοπές στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε αυτήν την κλίμακα, οι IOCs θα αναγκαστούν να κάνουν σημαντικές περικοπές στην παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου και να εκτρέψουν αποφασιστικά τις μελλοντικές επενδύσεις τους σε άλλες, καθαρότερες, μορφές ενέργειας. Αυτές οι αλλαγές θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις δραστηριότητές τους παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Μεσογείου και της κυπριακής ΑΟΖ.

Η δικαστική απόφαση κατά της Shell

Η απόφαση εκδόθηκε από ένα περιφερειακό δικαστήριο της Χάγης που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Shell πρέπει να κάνει περισσότερα για να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα προϊόντα της. Η Shell ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι δεσμεύεται να ανταποκριθεί στην πρόκληση και ότι θα μειώσει τις εκπομπές κατά 45% έως το 2030. Εκτιμάται ότι για να συμμορφωθεί με την απόφαση του δικαστηρίου θα να χρειαστεί να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου κατά 3% ετησίως μέχρι το 2030.
Η σημασία αυτής της απόφασης δεν είναι μόνο ο αντίκτυπος που θα έχει στις μελλοντικές επιχειρήσεις της Shell, αλλά ανοίγει τις πύλες για περισσότερες, παρόμοιες, δικαστικές ενέργειες από ακτιβιστές που είναι αποφασισμένοι να επιφέρουν περισσότερες, εκτεταμένες, αλλαγές στις IOCs. Τέτοιες ενέργειες και αγωγές είναι πιθανό να επεκταθούν πέρα από τις IOCs και ενδέχεται να στρέφονται εναντίον και άλλων εταιρειών. Όλοι θα πρέπει να επιταχύνουν τα σχέδιά τους για την απαλλαγή από ρύπους.
Υπολογίζεται ότι επί του παρόντος υπάρχουν 1.800 αγωγές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή παγκοσμίως. Η απόφαση εναντίον της Shell σηματοδοτεί μια νέα ισχύ δικαστικής αρχής σε θέματα αλλαγής κλίματος -τουλάχιστον στην Ευρώπη- και αναμένεται να ενεργήσει ως σημείο αναφοράς, προωθώντας μελλοντικές αποφάσεις προς όφελος των ακτιβιστών.

ExxonMobil και Chevron

Την τελευταία εβδομάδα του Μάη και οι δύο εταιρείες υπέστησαν σημαντικές εξεγέρσεις μετόχων για την κλιματική αλλαγή. Η σημασία της απόφασης των μετόχων της ExxonMobil είναι ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία πετρελαίου παγκοσμίως και μέχρι στιγμής αντιστέκεται σε αλλαγές λόγω κλιματικής αλλαγής, σε αντίθεση με την BP και τη Shell. Αυτή η πρωτοποριακή ψηφοφορία θέτει την κλιματική αλλαγή στην καρδιά της εταιρείας και της βιομηχανίας πετρελαίου.
Απαντώντας στην ψηφοφορία των μετόχων, ο διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil, Darren Woods, δήλωσε ότι «άκουσε από τους μετόχους για την επιθυμία τους να κάνουν αλλαγές… και είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε».
Ομοίως, η Chevron αντιμετωπίζει μεγάλες αλλαγές. Η άμεση απάντηση της εταιρείας είναι ότι θα «εξετάσει προσεκτικά» την ψήφο των μετόχων της. Όμως, ενώ υπόσχεται να κάνει την επιχείρησή της πιο πράσινη, εξακολουθεί να σχεδιάζει μέτρα για ενίσχυση των αποδόσεών της. Στόχος της εταιρείας είναι «υψηλότερες αποδόσεις και χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα». Σκοπεύει να μειώσει τις κεφαλαιουχικές δαπάνες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, σχεδόν στο ήμισυ σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, επικεντρώνοντας σε μεγάλα έργα με υψηλές αποδόσεις και επενδύοντας περισσότερο σε καθαρή ενέργεια.
Πολλοί μέτοχοι των IOCs -και οι ακτιβιστές- είναι τώρα ενθαρρυμένοι από αυτές τις εξελίξεις, οι οποίες αναμένεται να τους κάνουν πιο αποφασισμένους να επιδιώξουν ακόμη περισσότερες αλλαγές. Δεν θα στέκονται πλέον στο περιθώριο. Για αυτούς το μήνυμα είναι σαφές: «η ενεργειακή μετάβαση συμβαίνει και δεν υπάρχει καμία επιστροφή».

Επιπτώσεις στους υδρογονάνθρακες

Αυτές οι εξελίξεις ακολούθησαν τη δημοσίευση τέλος Μαΐου από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) ενός «χάρτη πορείας προς μηδενικές εκπομπές», στον οποίο ο IEA δηλώνει ότι δεν πρέπει να αναπτυχθούν νέα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου μετά το 2025, εάν ο κόσμος θέλει να μειώσει επαρκώς τις εκπομπές για να αποτρέψει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Είναι σαφές ότι ένας αυξανόμενος αριθμός μετόχων των IOCs συμφωνεί με αυτό, ζητώντας να ληφθούν πιο δραστικά μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ήταν μια εβδομάδα κρίσης για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου που αγωνιζόταν ήδη για τον τρόπο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Είναι σαφές ότι οι άνεμοι αλλαγής φυσούν σε ολόκληρη τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου που μέχρι στιγμής φαίνεται ότι ήταν αργή, ή απρόθυμη, να αγκαλιάσει την κλιματική αλλαγή. Το χαμηλότερο κόστος και οι μαζικές αναπτύξεις στις καθαρές τεχνολογίες, οι κυβερνητικοί κανονισμοί και πολιτικές και οι καταναλωτές απαιτούν μια ισχυρότερη στρατηγική ανταπόκριση. Αυτό πρόκειται να αρχίσει να συμβαίνει, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο.
Αλλά η Ασία δεν φαίνεται να είναι έτοιμη να ακολουθήσει αυτή τη γραμμή. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ζήτηση για υδρογονάνθρακες εξακολουθεί να είναι ισχυρή και αυτό δεν θα το αλλάξει για αρκετό καιρό ακόμη. Όπως είπε ο Ben van Beurden, διευθύνων σύμβουλος της Shell, εάν οι IOCs δεν παρέχουν αυτό το πετρέλαιο και φυσικό αέριο, κάποιος άλλος θα το κάνει. Οι εθνικές εταιρείες πετρελαίου (NOCs), όπως η Saudi Aramco και η Rosneft, είναι έτοιμες να επέμβουν και να κάνουν ακριβώς αυτό.
Η ζήτηση για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα συνεχιστεί και η εξερεύνηση θα εξακολουθεί να είναι σημαντική για αρκετό καιρό ακόμη. Η ενεργειακή μετάβαση δεν θα συμβεί «εν μια νυκτί». Ωστόσο, ως αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων, οι IOCs ενδέχεται να δαπανούν λιγότερα. Η τάση για τις IOCs θα είναι η συρρίκνωση σε βασικές περιοχές και μεγαλύτερα έργα, με λιγότερη όρεξη να επενδύουν σε μη αναπτυγμένες περιοχές -και γεωπολιτικά προκλητικές- όπως η Ανατολική Μεσόγειος.
Επίσης τα περισσότερα από τα προτεινόμενα έργα ΥΦΑ στον κόσμο είναι απίθανο να κατασκευαστούν καθώς, λόγω κλιματικής αλλαγής, οι επενδυτές άρχισαν να μην δίνουν προτεραιότητα στο φυσικό αέριο.
Καθώς οι επιχειρήσεις, η εξερεύνηση και η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο -και στην κυπριακή ΑΟΖ- εξαρτώνται από τις IOCs, αυτές οι εξελίξεις αναμένεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις. Είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν σημαντικά τις μελλοντικές επενδύσεις και τα σχέδια των IOCs στην περιοχή μας. Η Ανατολική Μεσόγειος και η Κύπρος πρέπει να ξυπνήσουν σε αυτή την ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση και να προσαρμοστούν ανάλογα. Το μέλλον είναι περιφερειακό, με ανάπτυξη του φυσικού αερίου σε συνδυασμό με την ευρύτερη ανάπτυξη των όλο και πιο φθηνών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

* Ο Χαράλαμπος Έλληνας είναι ανώτερος συνεργάτης στο Παγκόσμιο Κέντρο Ενέργειας του Ατλαντικού Συμβουλίου.

δείτε το άρθρο στην πηγή του εδώ: